Çocuklar İçin Felsefe (P4C): Meraklı Zihinleri Keşfetmek

Öğrenme, yaşam boyudur ve merakla başlar.

Çocuklar, doğdukları andan itibaren nesneleri ağza götürerek merak ederler ve sürekli olarak dünyayı tanımaya çalışırlar (Ceylan vd., 2015). Bu merak ve sorgulama, felsefi düşüncenin temelini oluşturur. İşte bu noktada, “Çocuklar İçin Felsefe” (P4C – Philosophy for Children) yaklaşımı devreye girer. P4C, çocukların eleştirel düşünme, mantık yürütme, ve etik kavrayışlarını geliştirmelerini sağlamak amacıyla tasarlanmış bir eğitim yöntemidir.

P4C Nedir?

Çocuklar İçin Felsefe, çocukların düşünme becerilerini geliştirmek için tasarlanmış bir eğitim yaklaşımıdır. 1960’larda Amerikalı düşünür Matthew Lipman tarafından geliştirilen bu yöntem, çocukların doğal filozoflar olduğu varsayımına dayanır ve temelde çocuğun müfredatına felsefi düşünmeyi sokma yöntemidir (Boyacı vd., 2018). P4C, çocukların kendi düşüncelerini ifade edebilecekleri, sorgulayabilecekleri ve farklı bakış açılarını keşfedebilecekleri bağımsız düşünmenin norm olduğu bir iklim yaratmayı amaçlar. Ek olarak çocuklara sadece bilgi vermek yerine, onların düşünme süreçlerini geliştirmeyi amaçlar.

P4C’nin Yararları

1980’den itibaren yapılan çalışmalarda P4C’nin; yaratıcı düşünme becerileri (Ghaedi vd., 2015), metafor kullanma, bakış açısı geliştirme, fikirlerini eleştirel doğrultuda değiştirme, yeni bir fikir geliştirme (Cassidy ve Christie, 2013), sosyalleşme ve öz yönlendirme (Naraghi vd., 2013) gibi alanlarda etkili olduğu bulunmuştur (Trickey ve Topping 2004; aktaran Boyacı vd., 2018).

P4C Nasıl Uygulanır?

P4C pek çok dersin programıyla bütünleştirilebilir veya ayrı bir ders olarak işlenebilir. Genellikle sınıf ortamında bir sorgulama yöntemi olarak uygulanır. Öğretmen, çocuklara bir soru veya uyarıcı (hikâye, nesne, resim vb.) sunar ve ardından çocuklara destek olacak açık uçlu sorular sunar. Sorular sürecin sonuçları için önemlidir (Boyacı vd., 2018). Sorgulama sırasında çocuklar, uyarıcı üzerine düşünür, sorular sorar, fikirlerini ifade eder, diğerlerinin görüşlerini dinler, sorular arasında bağlantı kurar ve kendi düşüncelerini yeniden gözden geçirirler. Bu süreçte, öğretmen destek olan kişidir ve çocukların düşüncelerini derinleştirmelerine yardımcı olur.

Çocuklar İçin Felsefe, çocukların dünyayı sorgulama ve anlamlandırma süreçlerine destek olur. P4C, sadece felsefi bir eğitim yaklaşımı değil, aynı zamanda çocukların hayat boyu kullanacakları becerileri kazanmalarına yardımcı olan bir yaklaşımdır.

KAYNAKÇA

Ceylan, Ş., Kahraman, Ö., & Ülker, P. (2015). Çocukların Meraklarına İlişkin Annelerin ve Öğretmenlerin Düşünceleri: Bilim Kavramı. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(1), 1-16.

Petek Boyacı, N., Karadağ, F., & Gülenç, K. (2018). Çocuklar İçin Felsefe / Çocuklarla Felsefe: Felsefi Metotlar, Uygulamalar ve Amaçlar. Kaygı. Bursa Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi(31), 145-173. https://doi.org/10.20981/kaygi.474657

Ayşe Korkmaz